Blind vertrouwen

Ik trainde met een vriend voor de 4-daagse van Nijmegen, de échte 4-daagse dus! We eindigden meestal in een café in de omgeving van Nijmegen. Dit keer streken wij neer op een terras in het dorp Beek bij Nijmegen.

We dronken gezellig een paar Amsterdammertjes en raakten in gesprek met een paar dames die werkten in de regio. Op een bepaald moment had één van hen het over twee blinde jongens. De dame, ik ben haar naam vergeten, sprak met opgewonden stem toen ze zich het voorval weer herinnerde. In het blindeninstituut waar zij werkzaam was woonde een blind duo dat goed kon leren, het waren goede vrienden van elkaar. De schoolbesturen samen met de ouders besloten om de jongens op een reguliere school verder te laten studeren.

Toen ik dat hoorde ging er bij mij een lichtje branden, maar ik liet haar verder vertellen. De jongens gingen naar de Nebo in Nijmegen. Toen ging het lichtje bij mij harder branden! Die reguliere school daar had ik ook op gezeten! Én ik kende de twee blinde jongens. Iedereen kende ze. Ze vielen natuurlijk op met hun roodwitgestreepte blindenstokken in de gang. Maar ook omdat één van hen de stok altijd vertikaal hield, alsof hij de diepte van water aan het peilen was. De kracht van zo’n stok leek mij nu juist daarin zitten dat je vooraf gewaarschuwd wordt als er een opstakel aankomt en dat je dan nog kunt afremmen of zo.

Ik herinner me nog dat ik hem ervan verdacht niet echt blind te zijn, maar ja wie doet er nou zoiets voor de grap! Eén van hen ging altijd in het donker zijn jas zoeken, dat vond ik wel echt. Ik herinnerde me ook nog dat de jongens extreem goede leerlingen waren.

“Ze waren geniaal!”vertelde ze. “Beide scoorden hoge punten op zowel alfa als op bèta vakken. Voor wiskunde en natuurkunde, Engels en Nederlands scoorden ze zelfs een 10!

“Toen begon de biologieleraar interesse te krijgen in het gedrag van de jongens. “Dat één van beide zo hoog scoort op alle vakken komt wel eens voor maar dat beide jongens, die niet eens familie van elkaar zijn, zo’n extreem hoge punten behalen voor zowel talen als de exacte vakken dat is op zijn minst opvallend!”, redeneerde hij.

Hij vermoedde dat er wellicht een correlatie was tussen blindheid en het volgen van regulier onderwijs aan de ene kant en hoge scores aan de andere. Het zou fantastisch zijn als wij als school zoiets zouden ontdekken! Het zou wereldnieuws worden! Het kwam natuurlijk niet zoveel voor dat blinden op een school voor zienden zaten! Vandaar dat dit nog nooit eerder ontdekt was!

Hij probeerde een theorie te formuleren, iets met focussen, optimale concentratie en blindheid. Zijn eerste ruwe hypothese luidde: mensen die blind zijn kunnen zich tijdens de les optimaal focussen op het onderwerp omdat zij niet afgeleid worden door visuele prikkels. Zij concentreren zich volledig op de uitleg van de docent, proberen zich actief een soort structuren daarvan te vormen, verwerken deze structuren en slaan ze systematisch op in hun geheugen. Zij leren zo optimaal gegevens verwerken. Kortom door hun handicap kunnen ze beter leren dan een ziende!

Hij wilde graag onderzoek naar dit verschijnsel doen, maar dit moest gebeuren zonder dat de beide blinde jongens hiervan op de hoogte waren anders zou dat het proces kunnen beïnvloeden. Hij wist niet of dit wel ethisch verantwoord was en deed het daarom zonder iemand op de hoogte te brengen, stiekem dus!!

Eerst observeerde hij de jongens in zijn lessen biologie en maakte voortdurend aantekeningen. Ze typten aantekeningen in op hun braille typemachine. Verder kon hij echter niets opvallends aan hen ontdekken, behalve dat ze voortdurend praatten met elkaar en lachten om elkaars opmerkingen. Het ging hen schijnbaar gemakkelijk af! Als hij uiteindelijk niets specifieks zou kunnen vinden zou hij ze altijd nog aan een diepte interview kunnen onderwerpen.

Hij werd steeds nieuwsgieriger, vooral omdat ook hun punten voor biologie gemiddeld tussen 9 en 10 lagen! Hoe slaagden ze er in om alles te onthouden! Hij ging soms zelfs zo ver dat hij een proefwerk aanpaste en er vragen inzette waarin 10 namen van eenzaadlobbige planten opgenoemd moesten worden om te kijken hoeveel de twee er zouden weten. “Hun antwoorden zijn boven normaal, maar ik kan er maar niet achter komen wat hen zo goed maakt!” zei hij tegen me in de gang nadat het proefwerk voorbij was.

De oplossing van het mysterie was verbijsterend en kwam zoals veel verbijsterende dingen geheel toevallig aan het licht. De biologieleraar wilde de jongens graag observeren tijdens een proefwerk om te zien hoe hun antwoordsnelheid was.

Moesten ze eerst nadenken of kwamen de antwoorden onmiddellijk. Mogelijk dat ze een geheugensysteem hadden ontwikkeld waarbij ze de gegevens gestructureerd wegzetten en dan ook weer systematisch uit de structuur haalden, het principe van een database. Dat zou denktijd vergen verwachtte hij.

Zou het mogelijk kunnen zijn dat ze elkaar beïnvloedden, ze konden niet bij elkaar afkijken natuurlijk, maar telepathisch wellicht omdat ze altijd bij elkaar waren?

Hij bedacht met een bevriende collega wiskunde een ingewikkelde opstelling die voor henzelf niet geheel zonder risico’s was, maar als het om wetenschappelijk onderzoek gaat heiligt het doel alle middelen vond hij.

Tijdens een wiskunde proefwerk zette zijn collega de achterste deur van het lokaal open, zogenaamd om wat frisse lucht in de ruimte te laten zodat iedereen optimaal kon presteren. De leraar biologie zat in het lege lokaal aan de overkant van de gang achter het raam en had perfect zicht op de beide blinde jongens.

Iemand die hem daar zou hebben zien zitten met een leeg schrijfblok in de hand, had gedacht dat hij te maken had met een voyeur. Zijn blik was gefixeerd op zijn onderzoeksobjecten. Plotseling werden zijn ogen groter en groter en zijn mond viel steeds verder open van verbazing, toen hij zag wat er gebeurde. Dit kon niet waar zijn! Hij bleef het volle uur naar de herhaling kijken en kneep zichzelf voordurend in zijn arm om vast te stellen dat hij niet droomde. Dit was echt!! Het gedrag van de jongens was nagenoeg synchroon. Eerst voelden zij de vraag van het papier af. Vervolgens staken zij de hand routinematig in de zak van hun wijde broek. Hun ogen bleven daarbij onbewogen naar voren gericht. Daarna kwam de hand er weer uit en begon woorden op de typemachine in te tikken. Dan gleed de hand weer over de volgende vraag, ging weer in de zak enzovoort enzovoort. Dit herhaalde zich bij elke vraag van het proefwerk.

“Ze zaten te spieken! Ze zaten verdomme gewoon te spieken! Jarenlang hadden zij de kluit belazerd! Ze hadden die hoge punten gewoon bij elkaar gespiekt! Een leraar kijkt altijd naar de ogen! Shitshitshit! En ik had gedacht iets wetenschappelijks te hebben ontdekt dat mij misschien wel wereld beroemd zou maken! Ze zitten gewoon te spieken! F*ck!” toen hij het tegen me vertelde sloeg hij zichzelf meerdere malen hard tegen zijn voorhoofd.

De biologieleraar wenkte onmiddellijk zijn collega. Toen stapte de wiskundeleraar met grote passen op de blinde jongens af, stak zijn hand in hun zakken en haalde er twee identieke boekjes met brailleteksten uit. Die avond belde de wiskundeleraar de biologieleraar op. Ze hebben allebei een 5!

Dat ik dit verhaal nu pas, ongeveer 35 jaar later hoorde betekent dat het spijtig genoeg nooit wereldnieuws is geworden!

Eric

Wil je elke week een spannende ervaring lezen. Klik dan op VOLGEN helemaal linksonder op de pagina! Je krijgt dan een bericht in je mail!